भारत तिसरी आर्थिक महासत्ता होणार! मॉर्गन स्टॅन्लेचा अहवाल

राष्ट्रसंचार न्यूज नेटवर्क
भारत हा जगातील तिसरी आर्थिक महासत्ता होणार असल्याचे संकेत मॉर्गन स्टॅन्लेने प्रसिद्ध केलेल्या अहवालात दिले आहे. सेवा क्षेत्रासह इतर उत्पादन क्षेत्रात महामारीनंतर भारताने केलेल्या औद्योगिक विकासाचा वेग पाहता, हा अहवाल भारताच्या दृष्टीने सकारात्मक नोंदी दर्शविणारा आहे.

पुणे : या अहवालात असे नमूद करण्यात आले आहे, की भारत जगातील तिसरी आर्थिक महासत्ता म्हणून उदयास येणार असून, येते दशक हे भारताचे आहे. २०३१ पर्यंत भारत ७.५ ट्रिलियन डॉलरचे उद्दीष्ट्य पार करेल, असे निरीक्षण मॉर्गन स्टॅन्ले यांनी नोंद केले आहे. सेवा क्षेत्रातील वाढ, उत्पादन क्षेत्रातील गुंतवणूक, ऊर्जा संक्रमण तसेच डिजिटल पायाभूत सेवासुविधा यामुळे भारत तिसऱ्या क्रमांकाच्या अर्थव्यवस्थेकडे वाटचाल करत आहे, असे मॉर्गन स्टॅन्ले या जागतिक बँकेने आपल्या अहवालात नमूद केले आहे.

मॉर्गन स्टॅन्लेच्या अर्थतज्ज्ञांनुसार भारत जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आणि शेअर बाजार बनण्याच्या मार्गावर आहे. ‘व्हाय दिस इज इंडियाज डिकेड’ या शीर्षकाच्या अहवालात, जागतिक गुंतवणूक बँकेने ऑफशोरिंगमध्ये वाढ, उत्पादन क्षेत्रातील गुंतवणूक, ऊर्जा संक्रमण आणि देशातील डिजिटल पायाभूत सुविधा यासारख्या अनेक घटकांचा उल्लेख केला आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी भारतात जी धोरणे राबवली आहेत, त्यावर मॉर्गन स्टॅन्ले यांनी पूर्ण विश्वास व्यक्त केला आहे.

मॉर्गन स्टॅन्लेच्या अहवालात असे नमूद करण्यात आले आहे की, आम्ही भारताच्या अर्थव्यवस्थेच्या भविष्याला आकार देणाऱ्या ट्रेंड आणि धोरणांकडे पाहिले. लोकसंख्याशास्त्र, डिजिटलायझेशन, डेकार्बोनायझेशन आणि डिग्लोबलायझेशन हे चार जागतिक ट्रेंड नवीन भारताला अनुकूल आहेत, असे स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे.

भारताला लाभ देणारा पहिला घटक म्हणजे सेवा क्षेत्र. दोन दशकांहून अधिक काळ जगाचे बॅक ऑफिस म्हणून भारतात कामे केली जात आहेत. तथापि, महामारीने या क्षेत्राचा वेग वाढवला आहे. अधिकाधिक कंपन्या भारतात आपली कामे देत आहेत. बहु-ध्रुवीय जगात, आता उत्पादन क्षेत्रातही भारत बदलत आहे. भारत जागतिक अर्थव्यवस्थेत का ठळकपणे उदय पावेल, याचा सविस्तर उहापोह या अहवालात करण्यात आला आहे.

डिजिटायझेशन आणि इंडिया स्टॅक ही एक कथा आहे जी संपूर्णपणे सहसा पाहिली जात नाही. इंडिया स्टॅक, युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस वापरून डिजिटल पेमेंट जे कमी खर्चात मोठ्या प्रमाणात हाताळू शकतात हे भारतासाठी अद्वितीय आहे. डिजिटल क्रांतीमुळे भारत स्वतःला कर्ज कसे देतो, पैसे देतो आणि विमा करतो. मॉर्गन स्टॅनले म्हणतात,

डिजिटल क्रांतीने भारताची कागदपत्रे हाताळण्याची, गुंतवणूक करण्याची आणि पेमेंट करण्याची पद्धत आधीच बदलली आहे आणि भारताने कर्ज देण्याच्या, खर्च करण्याच्या आणि विमा करण्याच्या पद्धतीतही बदल केला आहे, अशा शब्दांत भारताच्या डिजिटल क्रांतीचे कौतुक करण्यात आले आहे. यूपीआय वापरून कमी खर्चात मोठ्या प्रमाणात आर्थिक उलाढाल होत आहे, हे कौतुकास्पाद असेच आहे, असे हा अहवाल म्हणतो.
स्वच्छ ऊर्जा आणि ऊर्जा संक्रमण ही अशी क्षेत्रे आहेत, जिथे भारत मोठ्या प्रगती करत असलेल्या रिलायन्स इंडस्ट्रीज आणि अदानी समूहासोबत आघाडी घेण्यास उत्सुक आहे. भारताचा दरडोई ऊर्जेचा वापर आमच्या अंदाजानुसार येत्या दशकात ६० टक्के इतका वाढेल. वाढीव पुरवठ्यापैकी दोन तृतीयांश नूतनीकरणीय स्त्रोतांकडून येणार आहे. या बदलामुळे आयातीत इंधनावरील अवलंबित्व, किमतीतील अस्थिरतेचे धोके आणि चलनवाढीचा दबाव कमी होईल. भारताचे भविष्य म्हणूनच निश्चितपणे उज्वल दिसते आहे.
वार्षिक ३५ हजार डॉलर कमाई करणाऱ्या कुटुंबांची संख्या येत्या दशकात पाचपटीने वाढून २५ दशलक्षांपेक्षा जास्त होण्याची शक्यता आहे. त्याचे परिणाम जीडीपी २०३१ पर्यंत ७.५ ट्रिलियन डॉलर इतकी होईल. येत्या दशकात बाजार भांडवल १० ट्रिलियन डॉलरपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे, असा आशावाद व्यक्त करण्यात आला आहे.