भारताचे राष्ट्रपती नेहमी २५ जुलैला शपथ का घेत असावेत?
नवी दिल्ली : राष्ट्रपती निवडणुकीच्या तारखा जाहीर झाल्या आहेत. याबाबतची अधिसूचनाही बुधवारी जारी करण्यात येणार आहे. २५ जुलै रोजी देशाचे नवे राष्ट्रपती शपथ घेणार आहेत. गेल्या ४५ वर्षांतील ही सलग १० वी वेळ असेल, जेव्हा देशाच्या नव्या राष्ट्रपतींचा २५ जुलै रोजी शपथविधी होणार आहे.
भारताचे राष्ट्रपती प्रत्येक वेळेस २५ जुलैलाच शपथ घेतात, याविषयी काही कायदेशीर तरतूद आहे का? नाही. असे नाही. २६ जानेवारी १९५० रोजी देशात प्रजासत्ताक लागू झाला. त्याच दिवशी डॉ. राजेंद्रप्रसाद देशाचे पहिले राष्ट्रपती झाले. डॉ. प्रसाद १२ वर्षे या पदावर राहिले. १३ मे १९६२ रोजी डॉ. राधाकृष्णन देशाचे दुसरे राष्ट्रपती झाले. त्यांनी त्यांचा कार्यकाळ पूर्ण केला.
पाच वर्षांनंतर १३ मे १९६७ रोजी डॉ. झाकीर हुसेन देशाचे तिसरे राष्ट्रपती झाले. डॉ. हुसेन त्यांचा कार्यकाळ पूर्ण करू शकले नाहीत. ३ मे १९६९ रोजी त्यांचे निधन झाले. हुसेन यांच्या निधनानंतर उपराष्ट्रपती व्हीव्ही गिरी कार्यवाहक राष्ट्रपती झाले. त्यानंतर झालेल्या राष्ट्रपतिपदाच्या निवडणुकीत उमेदवार झाल्यानंतर त्यांना राजीनामा द्यावा लागला होता.
व्हीव्ही गिरी यांच्या राजीनाम्यानंतर सर्वोच्च न्यायालयाचे तत्कालीन मुख्य न्यायाधीश मोहम्मद हिदायतुल्ला यांची हंगामी राष्ट्रपती म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. निवडणूक प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर २४ ऑगस्ट १९६९ रोजी व्हीव्ही गिरी नवीन अध्यक्ष बनले. गिरी यांनी त्यांचा कार्यकाळ पूर्ण केला. गिरी यांच्यानंतर २४ ऑगस्ट १९७४ रोजी फखरुद्दीन अली अहमद नवे राष्ट्रपती झाले. कार्यकाळ पूर्ण न करणारे अहमद दुसरे अध्यक्ष ठरले. ११ फेब्रुवारी १९७७ रोजी त्यांचे निधन झाले.
अहमद यांच्या निधनानंतर उपाध्यक्ष बीडी जत्ती हे कार्यवाहक अध्यक्ष झाले. त्यानंतर निवडणुका झाल्या. निवडणुकीनंतर २५ जुलै १९७७ रोजी नीलम संजीव रेड्डी देशाच्या नवीन राष्ट्रपती झाल्या. तेव्हापासून प्रत्येक राष्ट्रपतीने आपला कार्यकाळ पूर्ण केला आहे.
प्रत्येक अध्यक्षाचा पाच वर्षांचा कार्यकाळ २४ जुलै रोजी संपतो. या कारणास्तव, २५ जुलै रोजी नवीन राष्ट्रपती शपथ घेतात. त्यानंतर २५ जुलै रोजी नऊ राष्ट्रपतींनी शपथ घेतली आहे. आर. वेंकटरमण, शंकरदयाळ शर्मा व के. आर. नारायणन या तिघांनीही प्रथम उपराष्ट्रपती, नंतर राष्ट्रपती म्हणून काम केले. के. आर. नारायणन यांच्यानंतर कोणताही उपराष्ट्रपती राष्ट्रपतिपदापर्यंत पोहोचला नाही.
