भारतीय हवाई दल प्रगत चौथ्या पिढीच्या ४.५ पिढीच्या लढाऊ विमानांच्या कमतरतेशी झुंजत आहे. सूत्रांनी सांगितले की हवाई दल लवकरच ११४ बहु-भूमिका लढाऊ विमाने खरेदी करण्यासाठी खुली निविदा जारी करण्याची तयारी करत आहे. उत्तर आणि पश्चिम आघाडीवरील आव्हानांचा सामना करण्यासाठी हवाई दलाला प्रगत ४.५ पिढीतील लढाऊ विमानांची गरज आहे. यापूर्वी २०१६ मध्ये सरकारने ३६ राफेल विमाने खरेदी केली होती.
सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या अत्याधुनिक विमानांच्या खरेदीसाठी गैर-वादग्रस्त मॉडेल स्वीकारण्यात येणार आहे, कारण ही लढाऊ विमाने केवळ भारतातच बनवली जातील. अधिकृत सूत्रांनी सांगितले की, अनेक देशांनी राफेलची निर्मिती करणाऱ्या फ्रेंच कंपनीला राफेलची ऑर्डर दिली आहे. त्या ऑर्डर पूर्ण करण्यासाठी कंपनीला १० वर्षे लागतील.
२०१६ मध्ये भारताने फ्रान्सकडून ३६ राफेल लढाऊ विमाने खरेदी करण्यासाठी ७.८७ अब्ज युरो म्हणजेच सुमारे ५९ हजार कोटी रुपयांचा करार केला होता. राफेलची निर्मिती फ्रेंच कंपनी दसॉल्ट एव्हिएशनने केली आहे. ते मिराज जेट देखील बनवते.
प्रदीर्घ प्रतिक्षेनंतर २०१९ मध्ये भारताला पहिले राफेल मिळाले. ९ ऑक्टोबर २०१९ रोजी संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी शास्त्रपूजनासह डायसो कंपनीकडून पहिले राफेल विमान स्वीकारले. देशाच्या सुरक्षेसाठी गेम चेंजर मानल्या जाणाऱ्या राफेल विमानांच्या पहिल्या तुकडीमध्ये जुलै २०२० मध्ये पाच विमाने अंबाला एअरफोर्स स्टेशनवर उतरली.
राफेल हे जगातील सर्वात आधुनिक लढाऊ विमानांपैकी एक आहे, जे अनेक प्राणघातक शस्त्रे आणि क्षेपणास्त्रे वाहून नेण्यास सक्षम आहे. अंतराच्या दृष्टीने पाकिस्तान आणि चीन या दोन्ही देशांच्या जवळ असलेल्या भारतीय लष्करासाठी सामरिकदृष्ट्या महत्त्वाच्या अंबाला हवाई दलाच्या स्थानकावर ते तैनात करण्यात आले आहे.
मेक इन इंडिया प्रक्रियेअंतर्गत ही विमाने घेण्यासाठी सरकार बहु-विक्रेता निविदा मागवेल, कारण सरकारला विश्वास आहे की ते कोणतीही मोठी शस्त्र प्रणाली आयात करणार नाही. भारतीय हवाई दलात लढाऊ विमानांची सुमारे ३० स्क्वाड्रन्स आहेत. यामध्ये जग्वार, मिराज-२००० आणि मिग-२९ यांचा समावेश आहे. यातील अनेक जेट येत्या ५-७ वर्षांत निवृत्त होणार आहेत. मिग-२१ देखील पुढील काही महिन्यांत स्क्वाड्रनमधून काढून टाकले जाणार आहे.