पुणे : ब्रिटिशकालीन शंभर वर्षांपूर्वीचा पासपोर्ट आणखी शंभर वर्षे टिकण्यासाठी पुण्यातील भांडारकर प्राच्यविद्या संस्थेने प्रक्रिया करून जतन करण्यात नेत्रतज्ज्ञ डॉ. श्रीकांत केळकर यांचे पिता भास्कर गंगाधर केळकर यांनी मदत केली आहे. केळकर कुटुंबीयांनी नुकताच हा पासपोर्ट भांडारकर प्राच्यविद्या संस्थेकडे शास्त्रीय प्रक्रियेसाठी दिला.
भांडारकर संस्थेने त्यावर योग्य ती शास्त्रीय प्रक्रिया करून, काही फाटलेली पाने चिकटवून त्याचे आयुष्य पुढील शंभर वर्षे वाढवले आणि पुन्हा केळकर कुटुंबीयांना सुपूर्द केला! डॉ. भास्कर गंगाधर केळकर यांचा हा पासपोर्ट ८ ऑगस्ट १९२१ सालचा आहे. एम.बी.बी.एस.पर्यंत शिक्षण झाल्यावर लंडनमध्ये ‘डिप्लोमा इन ऑप्थल्मोलॉजी’ हे पुढील शिक्षण करण्यासाठी हा पासपोर्ट काढला होता.
मात्र, पुण्यात अपघात झाल्यावर त्यांचे परदेशगमन रद्द झाले. त्यामुळे परदेशगमनाचे शिक्के त्यावर नाहीत. भास्कर गंगाधर केळकर यांची आठवण म्हणून केळकर कुटुंबीयांनी सर्व शैक्षणिक कागदपत्रे, पासपोर्ट जपून ठेवले. त्यावेळी भारतावर ब्रिटिश राज्य असल्याने या पासपोर्टवर नॅशनॅलिटी रकान्यासमोर ‘ब्रिटिश सब्जेक्ट’ लिहिले आहे. येत्या ऑगस्टमध्ये या पासपोर्टला १०१ वर्षे होणार आहेत.
डॉ.भास्कर गंगाधर केळकर हे प्रसिद्ध केळकर संग्रहालयाचे संस्थापक दिनकर केळकर यांचे थोरले बंधू होत. ‘भांडारकर संस्थेत सुरू असलेल्या ग्रंथजतन प्रकल्पांतर्गत अनेक संस्थांना ही सेवा उपलब्ध करून दिली आहे. वैयक्तिक ठेवा जतन करून देण्याची ही पहिलीच वेळ आहे. कुटुंबातील दुर्मीळ कागदपत्रे जपण्याची अनेकांना हौस असते. हे ओळखून आम्ही ही सेवा सुरू केली आहे. या निमित्ताने संस्थेत लोकांचा राबता वाढेल आणि संस्थेला त्याचा फायदा होईल,’ असे मत संस्थेच्या कार्यकारी मंडळाचे अध्यक्ष भूपाल पटवर्धन यांनी केले.