कालचा पाऊस आमच्या गावात आलाच नाही! हवामान खाते करते तरी काय?

औरंगाबाद : यंदा वेळेवर मॉन्सूनचे आगमन होणार आणि जोरदार पाऊस होणार, असा अंदाज हवामान विभागाने वर्तवला होता. बीड जिल्ह्यातही जून महिना अर्धा सरला तरी पावसाने अनेक ठिकाणी ओढ दिली आहे. शेतकर्‍यांना खरीप पेरणीसाठी पाऊस गरजेचा होता. मात्र जिल्ह्यातील खरिपाच्या सर्वच पिकांच्या पेरण्या रखडल्या आहेत. ७ जूनला जिल्ह्यात काही ठिकाणी पाऊस झाला, मात्र काही ठिकाणी तुरळक पडला आहे. मृग नक्षत्र कोरडे जात असल्याने शेतकरी हवालदिल झाले आहेत.

यावर्षी सरासरीच्या तुलनेत केवळ ४५ मिलिमीटर पाऊस झाला आहे. पेरणीसाठी किमान ७५ ते १०० मिलिमीटर पावसाची आवश्यकता आहे, त्याशिवाय पेरणी करू नका, असे आवाहन जिल्हा कृषी अधिकारी यांनी केले आहे. तर दुसरीकडे जिल्ह्यात १४४ प्रकल्प आहेत, यापैकी ३४ प्रकल्प हे कोरडेठाक पडले आहेत आता १४१ प्रकल्पांमध्ये केवळ २४ टक्के पाणीसाठा शिल्लक आहे.

यावर्षी पेरणी लांबणीवर पडल्याने खरीप हंगामातील मूग, उडीद, कापूस, सोयाबीन या पिकांची पेरणी उशिरा होत असल्याने शेतकर्‍यांना मोठ्या अडचणींचा सामना करावा लागणार आहे. शेतकर्‍यांनी खत, बी-बियाणे घेतले आहे. शेताची नांगरट पाळी केली आहे, मूग, उडीद, कापूस यांची पेरणी उशिरा झाली, तर त्याच्या उत्पन्नात घट होते. त्यामुळे आम्ही पावसाची वाट पाहत आहोत, असे शेतकर्‍यांनी सांगितले.

मराठवाड्यात १५ जूनपर्यंत किती पाऊस?
बीड – ३०.२ पाटोदा -५४.१ आष्टी- ३७.७ गेवराई- ५६.९ माजलगाव- ४५. ६ आंबेजोगाई -२७.८ परळी -१०६.१ धारूर -४४.१ वडवणी -६७.५ शिरूर -३०.१ एकूण ४५ मिलि मीटर पावसाची नोंद झाली आहे. जिल्ह्यात पेरणीयोग्य क्षेत्र आष्टी – ५५००० हेक्टर पाटोदा- ३३००० हेक्टर शिरूर – ३१९० हेक्टर गेवराई -११५०० हेक्टर माजलगाव – २५३०० हेक्टर परळी – ३६०८० हेक्टर आंबेजोगाई – ६५१२० हेक्टर जत -७६१२० हेक्टर वडवणी -३३०० हेक्टर धारूर -११८८० हेक्टर बीड- ४४००० हेक्टर

मृग नक्षत्र पूर्ण चालले आहे. त्यामुळे मूग-उडदाची पेरणी लांबणीवर पडल्यामुळे आम्ही अडचणीत येत आहोत. पाऊस पडायला तयार नाही, बळीराजा फार अडचणीत आहे. जनावरांना पिण्यासाठी पाणी नाही आम्ही शेतकरी पाळ्या घालू घालू परेशान आहोत. शेताची सर्व मशागत केली आहे, पण पाणी नाही, असे आणखी काही शेतकर्‍यांनी सांगितले.

आम्हाला कापसाची लागवड करायची आहे, त्यामुळे मी शेतीची सर्व मशागत केली आहे. शेतीला रासायनिक खत परवडत नाही, म्हणून मी माझ्याकडे असलेल्या जनावरांचे शेणखत शेतात टाकले आहे. गेल्या वर्षी या शेतामध्ये ऊस लावला होता, तो मला परवडला नाही, कारण ऊसतोडणीवाले एकरी १५ हजार रुपये मागत होते, वाहतुकीसाठी पैसे मागत होते. त्यामुळे मी यावर्षी ऊस मोडला आहे व कापसाची लागवड करणार आहे. शेतात मेहनत केली आहे आता पावसाची वाट पाहत आहे, असे एका प्रगतिशील शेतकर्‍याने सांगितले आहे.

हवामान खात्याचा अंदाज हा एक सातत्याने चेष्टेचा विषय झाला आहे, असे सांगून बीडमधील एक प्रगतिशील शेतकरी म्हणाला की, हवामानाच्या अचूक अंदाजासाठी कोट्यवधी रुपयांचे उपग्रह सोडले जातात. तशीच मोठी रक्कम खर्च करून हवामान खात्याच्या प्रयोगशाळा आणि महाबळेश्वर येथे उभारलेले ढग संशोधन केंद्रही कार्यरत आहे. असे असूनही पावसाचा अंदाज अचूकपणे कसा व्यक्त करता येत नाही, असाही प्रश्न शेतकर्‍याने विचारला आहे.

Dnyaneshwar: