सिंहगड इन्स्टिट्यूटच्या वतीने कोरोना काळानंतर दोन वर्षांनंतर निर्बंधमुक्त आनंदोत्सवात आणि मोठ्या प्रमाणात पारंपरिक वेशभूषा करून स्वयंशिस्तीने महागरबा साजरा केला. या वेळी विद्यार्थी अत्यंत उत्साहात होते. पारंपरिक गुजराती गाण्यांबरोबर महाराष्ट्रीय, रीमिक्स, बॉलिवूड गाण्यांवर ताल धरून सर्वांनी मंत्रमुग्ध होऊन गरब्याचा आनंद लुटला.
नवरात्रीमधील गरबा स्त्री लावण्याचे, सौंदर्याचे, नृत्याविष्काराचे प्रतीक आहे. शारदीय नवरात्रीमध्ये धरलेला ‘ताल’ ही साक्षात त्या शारदादेवीची उपासनाच आहे. म्हणून ‘सिंहगड’च्या माध्यमातून गेल्या अनेक वर्षांपासून ऊर्जामयी गरबा सोहळ्याचे सातत्याने आयोजन केले जाते. याही वेळी पार पडलेला गरबा सोहळा हा अतीव आनंद आणि ऊर्जा देणारा होता. सिंहगडचा संपूर्ण परिवारच नव्हे, तर या परिवाराशी जोडलेला प्रत्येक पालक-शिक्षक-सहकारी अशा हजारो लोकांचा यात प्रत्यक्ष-अप्रत्यक्ष सहभाग राहिला आणि गरब्याचा हा सोहळा प्रत्येकाला आनंद आणि नवी प्रेरणा देऊन गेला.
— डॉ. सौ. सुनंदा नवले, संस्थापक सचिव , सिंहगड इन्स्टिट्यूट
राष्ट्रसंचार न्यूज नेटवर्क
पुणे : सिंहगड टेक्निकल एज्युकेशन सोसायटीचे संस्थापक अध्यक्ष एम. एन. नवले, संस्थापक सचिव डॉ. सुनंदा नवले, उपाध्यक्ष (ॲडमिन) रचना नवले-अष्टेकर, उपाध्यक्ष (एचआर) रोहित नवले यांच्या मार्गदर्शनाखाली महागरब्याचे आयोजन केले होते. यामध्ये संस्थेच्या २५ हून अधिक महाविद्यालयांचे प्राचार्य, उपप्राचार्य, विभागप्रमुख, संचालक, प्राध्यापक, शिक्षकेतर, विद्यार्थी असे २२ हजारांहून अधिक जण उत्साहात सहभागी झाले होते.
या पारंपरिक गरबा कार्यक्रमाचे यंदाचे विसावे वर्ष होते. या प्रसंगी कॅम्पस डायरेक्टर वडगाव-आंबेगाव कॅम्पस डॉ. ए. व्ही. देशपांडे यांच्या हस्ते डॉ. सुनंदा नवले यांचा सत्कार झाला. डॉ. सुनंदा नवले सातत्याने विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण विकासावर भर देण्यासाठी प्रयत्नशील असतात. यासाठी त्या नवनवीन उपक्रम सातत्याने राबवत असतात. त्याचाच एक भाग म्हणजे गरबा होता.
‘सिंहगड इन्स्टिट्यूट’च्या वतीने नवरात्रीच्या निमित्ताने, रास दांडियाचे आयोजन करण्यात आले होते. इन्स्टिट्यूटच्या संस्थापक सचिव डॉ. सौ. सुनंदा नवले कार्यक्रमाच्या अध्यक्षस्थानी होत्या. उपस्थितांना मार्गदर्शन करताना डॉ. सौ. सुनंदा नवले म्हणाल्या, ‘‘समाजात, कुटुंबात स्त्रीचे स्थान अनन्यसाधारण आहे. तिनेच कुटुंबाचा, पर्यायाने निसर्गाचा तोल सांभाळला आहे. तिच्यातील ही मानसिक, शारीरिक ऊर्जा ताकत तिच्यामधील स्त्रीत्वाचे रूप नवदुर्गा, नवचंडी या देवीरूपांशी समांतर असे आहे. नवरात्रीमधील नऊ रंगदेखील देवीच्या प्रत्येक रूपाशी एकरूप झाला आहे.
देवीच्या नऊ रुपांचे महत्त्व
नवरात्रीचा पहिला दिवस देवीचा शैलपुत्रीच्या रूपाचा असतो. शैलपुत्री म्हणजे पर्वतकन्या या रूपात असते. निसर्गमातेच्या परिपूर्ण रुपात तिचे दर्शन घडते. तिच्या या रुपाचे दर्शन पिवळ्या रंगात होते. पिवळा रंग हा ओजस्विता उत्साह, आनंद यांचे प्रतीक आहे. नऊ दिवसांच्या उत्सवाची सुरुवात इथून होते.
यातील दुसरा दिवस हा दुर्गादेवीचे रूप. ही ब्रह्मचारिणी असते. दुर्गा किंवा पार्वती तपस्या करण्यासाठी हिरव्याकांच पर्वतावर गेली होती. म्हणून हिरवा रंग हिचे प्रतीक मानतात. देवीचे तिसरे रूप चंद्रछटा स्वरूपात आहे. राखाडी रंग हा आपल्या भक्तांसाठी शत्रूचा नाश करण्यासाठी तत्पर मानला जातो. तशी मनःस्थिती दर्शवितो.
कुष्मांडा देवीचे चौथे रूप तिच्या मनमोहक हास्याने प्रेरित आहे. ही देवी तिच्या तेजाने सूर्यालादेखील प्रकाशमान करते, अशी आख्यायिका आहे. म्हणून या दिवशी नारंगी रंगाचे महत्त्व आहे. तो ऊर्जा, आनंद, उत्साह यांचे प्रतीक दर्शवितो.
स्कंदमाता हे देवीचे पाचवे रूप आहे. या स्वरुपात तिच्या मांडीवर मूल आहे. आईच्या प्रेमळ वात्सल्याचा. आईच्या प्रेमळ अविष्कार या रुपात आहे. ही आत्मीयता, प्रेता, पांढऱ्या रंगाने प्रेरित होते म्हणून या दिवशी पांढव्या रंगाचे महत्त्व आहे. देवीचे सहावे रूप आहे. देवांच्या क्रोधातून ती उत्पन्न झाली. म्हणून तिचे रूप उग्र आहे. म्हणून लाल रंग तिच्याशी संलग्न आहे .
देवीचे सातवे रूप हे कालरात्रीच्या स्वरूपात आहे. ती विनाशाची देवी आहे. तिची ही शक्ती उर्जा निळ्या रंगातून प्रेरित होते. देवीचे आठवे रूप महागौरी आहे, भक्तांचे सर्व मनोरथ ती पूर्ण करते. गुलाबी रंग हा आशा आकांक्षा व ताजेपणाचे प्रतिक आहे. म्हणून या दिवशी गुलाबीवस्त्र परिधान होते. सिद्धीदात्री हे देवीचे नववे रूप आहे. ती ज्ञानाची दात्री आहे व याचकाची मनोरथ ती पूर्णत्वाला नेते.
जांभळा रंग हा महत्वाकांक्षा व शक्तीचे सांकेतिक रूप आहे. अशाप्रकारे नवरात्र व नवरंग अतूट नाते आहे. देवीचे हे प्रत्येक रूप प्रत्येक स्त्रीमधे कणाकणाने सामावले आहे. नवदुर्गा, नवचंडी, महागौरी अश्या प्रत्येक रुपातून ती प्रकट होत असते. मुलगी, सून, बहिण,आई अशा प्रत्येक रूपातून ती स्वजनांचा संभाळ असते. अन्नपूर्णा बनून त्यांचे उदरभरण ही करत असते. त्यामुळे प्रत्येक नात्याचा एक व्यक्ती म्हणून आदर होणे आवश्यक आहे. तिचा सन्मान, गौरव व्हायलाच हवा म्हणजे नवरात्री उत्सव खऱ्या अर्थाने साजरा होईल.