मणिपूरमध्ये हिंसाचार भडकला; अनेक जिल्ह्यांत कर्फ्यू, इंटरनेट बंद

मणिपूर पुन्हा हिंसाचाराच्या आगीत जळत आहे. जिरीबाममध्ये दहशतवादी आणि सुरक्षा दलांमध्ये झालेल्या चकमकीत ६ जणांचे अपहरण करून त्यांचे मृतदेह सापडल्यानंतर येथे जमावाने हिंसक वळण घेतले आहे. अनेक मंत्र्यांच्या घरांवर हल्ले झाले आहेत. आंदोलकांनी मुख्यमंत्र्यांच्या घरावरही हल्ला करण्याचा प्रयत्न केला.

कुकी आंदोलकांनी एकाच कुटुंबातील सहा जणांची निर्घृण हत्या केल्यानंतर मेईतेई समाजाचे संतप्त लोक रस्त्यावर उतरले आहेत. ते सातत्याने हिंसक आंदोलन करत आहेत. दुसरीकडे, कुकी समुदाय ११ नोव्हेंबरच्या चकमकीला खोटा म्हणत आहे. पोस्टमॉर्टम रिपोर्ट आल्यानंतरच मृतदेहावर अंत्यसंस्कार करणार असल्याचे या लोकांचे म्हणणे आहे. कुकी समुदायाचा सुरक्षा दलांनी त्यांना पकडून ठार केले असा संशय आहे.

आता काय परिस्थिती आहे?

मणिपूरमधील सध्याची परिस्थिती पुन्हा एकदा पूर्वीसारखीच आहे. राज्यातील अनेक भाग हिंसाचाराच्या विळख्यात आहेत. एकीकडे कुकी समाजाचे लोक आपल्या मागण्यांसाठी हिंसाचाराचा अवलंब करत आहेत, तर दुसरीकडे एकाच कुटुंबातील सहा जणांच्या हत्येप्रकरणी कठोर कारवाईची मागणी करत मेईती समाज रस्त्यावर उतरला आहे. सध्याची परिस्थिती पाहता १९ नोव्हेंबर रोजी मणिपूरमधील सर्व शाळा बंद करण्यात आल्या आहेत. इंटरनेट सेवा आधीच बंद आहे.

नवीन आव्हान काय आहे?

कुकी समाजाचे लोक या हिंसाचारात मारल्या गेलेल्यांना न्याय देण्याची मागणी करत आहेत. शुक्रवारी चुरचंदपूर येथेही शेकडो लोकांनी निदर्शने केली. कुकी संघटनांनी असा दावाही केला आहे की, जे लोक मरण पावले ते अतिरेकी नसून गावातील स्वयंसेवक होते. दरम्यान, कुकी-जो समाजाचे प्रतिनिधीत्व करणारी प्रमुख संघटना, इंडिजिनस ट्रायबल लीडर्स फोरम, केंद्रीय पोलीस दलाच्या गोळीबारात ठार झालेल्या १० कुकी तरुणांचे शवविच्छेदन अहवाल येईपर्यंत अंत्यसंस्कार केले जाणार नाहीत, असे म्हटले आहे. त्यांच्या कुटुंबियांना. दुसरीकडे, मेईतेई समाजही रस्त्यावर उतरला असून, एकाच कुटुंबातील 6 जणांचे अपहरण करून नंतर त्यांची हत्या करणाऱ्या कुकी अतिरेक्यांवर कठोर कारवाई न झाल्यास मोठ्या आंदोलनाची धमकी दिली आहे.

गृहमंत्री काय म्हणाले?

केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी सोमवारी (१८ नोव्हेंबर २०२४) सलग दुसऱ्या दिवशी मणिपूरमधील सुरक्षा परिस्थिती आणि तेथे सुरक्षा दलांच्या तैनातीचा आढावा घेतला. सूत्रांनी सांगितले की, शाह यांनी उच्च अधिकाऱ्यांना जातीय हिंसाचारामुळे प्रभावित झालेल्या राज्यातील शांतता आणि सुव्यवस्था लवकरात लवकर पूर्ववत करण्यावर लक्ष केंद्रित करण्याचे निर्देश दिले. अमित शहा म्हणाले की त्यांनी राज्यात केंद्रीय सैन्याच्या तैनातीचा आढावा घेतला आणि अधिकाऱ्यांना शक्य तितक्या लवकर शांतता आणि सुव्यवस्था पुनर्संचयित करण्याचे निर्देश दिले आहेत.

मणिपूर कसे नियंत्रित केले जात आहे?

मणिपूरमधील परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यासाठी केंद्र सरकारने CAPF च्या आणखी ५० कंपन्या पाठवण्याचा निर्णय घेतला आहे. अशा प्रकारे आता राज्यात CAPF च्या २६८ कंपन्या तैनात केल्या जाणार आहेत. या पाच हजार सैनिकांची संख्या आणखी वाढणार आहे. अशा प्रकारे, राज्यातील हिंसाचारग्रस्त भागात तैनात असलेल्या सैनिकांची संख्या २६,८०० पर्यंत वाढेल. या ५० कंपन्यांमध्ये सर्वाधिक संख्या सीआरपीएफ कंपन्यांची असेल, तर उर्वरित कंपन्या बीएसएफ आणि इतर सुरक्षा दलांच्या असतील. येथे जाणाऱ्या अतिरिक्त ५० कंपन्यांमध्ये अतिरिक्त ६५०० निमलष्करी दलांचा समावेश असेल. येथे आधीच ४०,००० केंद्रीय दले आहेत.

सरकारचे काय प्रयत्न आहेत?

मणिपूरमधील हिंसाचार रोखण्यासाठी राज्य आणि केंद्र सरकार वेगवेगळे प्रयत्न करत आहेत. राज्य सरकारने हिंसाचारग्रस्त सात जिल्ह्यांमध्ये पुढील दोन दिवस इंटरनेट बंद ठेवण्याचा निर्णय घेतला आहे. केंद्र सरकारने CAPF च्या ५० अतिरिक्त कंपन्या येथे पाठवण्याचा निर्णय घेतला आहे. लोकांना शांततेचे आवाहनही केले जात आहे.

मणिपूर हिंसाचारामुळे केंद्र सरकारने १४ नोव्हेंबर रोजी इम्फाळ पश्चिम, इम्फाळ पूर्व, जेरोबाम, कांगपोकपी आणि बिष्णुपूर जिल्ह्यातील सेकमाई, लमसांग, लमलाई, जिरिबाम, लिमखोंग आणि मोइरांग पोलीस ठाण्यांच्या अंतर्गत भागात AFSPA लागू केला होता. मणिपूरची राजधानी इम्फाळ (पूर्व आणि पश्चिम), बिष्णुपूर, थौबल आणि कक्चिंग या जिल्ह्यांमध्ये 16 नोव्हेंबर रोजी अनिश्चित काळासाठी कर्फ्यू लागू करण्यात आला होता.

हल्ल्याचे लक्ष्य कोणते नेते?

मुख्यमंत्री एन बिरेन सिंग आणि त्यांचे जावई यांच्यासह सहापैकी तीन आमदारांच्या घरांचीही तोडफोड करण्यात आली. त्यांची मालमत्ताही जळून खाक झाली. पोलीस अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, संतप्त लोकांनी निंगथौखाँग येथील सार्वजनिक बांधकाम मंत्री गोविंददास कोन्थौजम, लँगमेडोंग बाजारातील ह्यंगलामचे भाजप आमदार वाय राधेश्याम, थौबल जिल्ह्यातील वांगजिंग टेंथा येथील भाजप आमदार पूनम ब्रोजेन आणि इंफाळ पूर्व जिल्ह्यातील खुंद्रकपाम येथील काँग्रेस आमदार टी लोकेश्वर यांची घरे पेटवून दिली. ठेवले होते.